ارتودنسی یکی از رشته های تخصصی دندانپزشکی است. این کلمه مرکب است از دو واژه لاتین “ارتو” به معنای “راست” و “درست” و “ادوس” یا مشتق آن “دنس” به معنای “دندان”. ارتودنسی یکی از مهمترین رشته‌های تخصصی دندانپزشکی است. همچنین اولین تخصص معرفی شده در دندانپزشکی میباشد.
کار ارتودنسی بیشتر تصحیح “مال اکلوژن” یا جفت شدن نامناسب دندان‌هاست. این امر می‌تواند ناشی از موقعیت نادرست دندان‌ها و یا دو فک نسبت به همباشد یا ممکن است مقداری از هر دو مشکل در یک فرد موجود باشد. درمان‌های ارتودنسی ممکن است تنها بر تصحیح موقعیت دندان‌ها و یا تغییر الگو و جهت رشد دو فک (درمان‌های ارتوپدیک) متمرکز باشد. از جنبه دیگر میتوان درمان‌های ارتودنسی را به درمان با دستگاه‌های ثابت و متحرک تقسیم نمود. دستگاه‌های ثابت دستگاه‌هایی هستند که در طول درمان نیازی به خارج نمودن آنها از دهان توسط بیمار وجود ندارد و اجزای اصلی تشکیل دهنده آنها براکت و سیم میباشد. براکت‌ها همان اجزای کوچکی هستند که توسط چسب خاصی به دندان چسبانده می‌شوند. در بین مردم از اصطلاح سیم کشی یا سیم بستن دندان برای اشاره به این عمل استفاده می‌شود. دستگاه‌های متحرک انواعی هستند که بیمار می‌تواند در طول درمان آنها را از دهانش خارج کند، البته گاهی این خارج نمودن ممکن است بنا بر تجویز ارتودنتیست محدود به زمان‌های کوتاهی مانند زمان غذا خوردن یا مسواک زدن باشد. این نوع دستگاه‌ها در بین مردم به “پلاک” مشهورند
هنگام مراجعه به متخصص ارتودنسی، به دنبال یافتن پاسخ به پرسش‌هایی هستیم که در ذهنمان قرار دارند. پرسش‌هایی نظیر اینکه “کدام درمان برای مشکل دندان‌هایمان یا فک و دندان فرزندمان مناسب است؟ ثابت یا متحرک؟ آیا احتیاج به وسایل خارج دهانی وجود دارد؟ آیا می‌توانیم از درمان‌هایی با وسایل همرنگ دندان یا نامرئی (البته تقریبا نامرئی) استفاده کنیم؟ آیا مشکل من یا فرزندم فقط با درمان ارتودنسی قابل حل است و یا اینکه برای حصول نتیجه مناسب باید با درمان‌هایی از قبیل جراحی فک و صورت یا درمان‌های دیگر دندانپزشکی توام گردد؟ آیا راه حل دیگری غیر از درمان ارتودنسی برای رفع مشکل وجود دارد؟”
در اینجا به تعدادی از روش‌های درمانی ارتودنسی، کاربردها، مزایا و معایب آنها بصورت کلی اشاره‌ای خواهیم داشت تا شاید پاسخی باشد به سوال‌های پیش رو. هرچند باید توجه کنیم که بهترین نوع درمان فقط بوسیله متخصص ارتودنسی و متعاقب معاینات کلینیکی و بررسی رادیوگرافی‌ها و قالب‌ها، مطالعه و پیشنهاد می‌گردد.
دکتر حسین ارباب زاده متخصص ارتودنسی
براکت‌ها در واقع عامل ارتباطی بين سيم ارتودنسی و سيستم دندانی بيمار هستند. اين وسايل از جنس فلز و يا مواد سراميكی همرنگ دندان بوده و بر روی تک تک دندان‌هايی كه ارتودنتيست می‌خواهد آنها را حركت دهد، توسط ماده چسبنده ظريفی نصب می‌شوند.
ارتودنتيسيت با انتخاب اين سيم‌ها و قراردادن خم هايی روی آنها، می‌تواند نيروی مورد نياز جهت حركت دادن دندان‌ها را تعيين و به دندان وارد كند. جنس سيم‌ها و شكل آنها متفاوت بوده و اين ارتودنتيسيت است كه با انتخاب هر سيم و قرار دادن آن در داخل شيار براكت‌ها، دندان را جابجا می‌نمايد.
بندهای فلزی حلقه‌های فلزی ای هستند كه در اكثر مواقع دور دندان آسيای بزرگ قرار می‌گيرد و ارتودنتيست سيم را در داخل كانال ويژه‌ای كه روی اين حلقه نصب است قرار میدهد. اين حلقه فلزی توسط يک ماده خاص به دندان چسبيده و محكم می‌شود.
قلاب‌های الاستیکی برای اتصال بندهای لاستیکی استفاده می‌شوند که به حرکت دندان‌ها به سمت موقعیت صحیح آنها کمک می‌کنند.
